Kan ik rouwen als iemand nog leeft?

Kan ik rouwen als iemand nog leeft?

Verdrietig kijken we elkaar aan. De tafel tussen ons voelt als een letterlijke barrière. Mijn steun en toeverlaat, alwetende en lieve vader, die altijd overal een oplossing voor had, kijkt vertwijfeld om zich heen. Hij beseft dat hij niet begrijpt wat ik vertel. Ziet mijn vragende blik en het dringt tot hem door dat zijn reactie niet klopte bij wat ik vroeg. Dat dringt nog wel door. Zo pijnlijk, ik zie het in zijn ogen, de frustratie en moedeloosheid tegelijk. Dat voel ik zelf ook, ik raak hem kwijt. En samen met hem voel ik ook mijn “kind zijn” verdwijnen.

Het lijkt of we ieder in een andere wereld zitten en elkaar niet kunnen bereiken. Met ieder onze eigen emoties die we niet delen.

De meest voorkomende vorm van dementie is Alzheimer (70%). 1 op de 3 vrouwen en 1 op de 7 mannen krijgt deze ziekte. Ieder uur komen er in Nederland 5 mensen met dementie bij. En samen met al die mensen die dit treft, heeft het ook grote impact op alle familie en vrienden om hen heen.

Anticiperende rouw

Zowel de persoon met de ziekte, als de mensen in de omgeving worden elke dag weer geconfronteerd met stukjes verlies. Verlies van wat iemand kan in het dagelijks leven. Werken, boodschappen doen, samen naar de film, oppassen op de kleinkinderen. Hierdoor kunnen de sociale contacten minder worden. Rollen verdwijnen, die iemand vervult in de samenleving en die zoveel voldoening en plezier opleverden. En het contact met de ander wordt anders en op den duur ook minder. Familie en vrienden treft dit ook, opeens is die vriend(in) waar je altijd terecht kon, niet meer de steun die hij of zij vroeger was en kan je sommige dingen niet meer samen doen.

Het roept veel verdriet en onmacht op als je van zo dichtbij meemaakt dat een dierbare zijn of haar gezondheid verliest. Dan ga je rouwen om het verlies van de persoon die hij of zij was en van jullie leven en activiteiten samen. Dit is rouw bij leven. We noemen het ook wel anticiperende rouw. Dit kan ook bij andere ziektes optreden zoals kanker of niet aangeboren hersenletsel. 

Onbegrip

Niet iedereen kan begrijpen dat je al rouwt terwijl iemand er nog is. Dit kan leiden tot een gevoel van eenzaamheid. Er is een onderzoek dat weergeeft dat de rouw de mantelzorgers soms zwaarder treft, dan de belasting van de verzorgingstaken of het gebrek aan praktische steun. Bij wie kunnen ze terecht met de steeds wisselende emoties die de continu groeiende delen van verlies veroorzaken? En de gevolgen hiervan, op de relatie, op je eigen gezondheid en op wie jij bent. Ook degene met dementie rouwt al.

Doordat iedereen anders rouwt, kan het zijn dat je niet helemaal herkent of begrijpt waarom iemand op een bepaalde manier reageert, of waar emoties vandaan komen. Ziekte beïnvloedt vaak onderlinge relaties. En daar komt dan de soms verschillende manier van rouwen nog bij.

Meer dan verdriet

Rouwen is meer dan verdriet hebben. Boosheid, machteloosheid, schuldgevoel, eenzaamheid en nog zoveel meer emoties kunnen je treffen. Je concentratie kan verminderen, vermoeidheid treedt op, ook echt fysieke pijn of klachten kunnen het gevolg zijn. En de één praat erover, de ander houdt het bij zich. Soms gaat iemand klussen, zich opeens storten in een hobby, afleiding zoeken. Naast praten en het uiten van emoties kan ook dit heel helpend zijn.

En natuurlijk is er ook nog de rouw om het naderende, definitieve afscheid.

De periode waarin jijzelf of een naaste leeft met alzheimer, kanker of een andere ziekte waardoor je niet meer beter wordt, leidt tot veel vragen, keuzes en emoties. Een nieuwe wereld opent zich en je wilt de oude zo graag behouden.

Kennis van de ziekte en van rouwen gaat hierbij zeker helpen. Je herkent dan makkelijker wat er is, waarom iemand op een bepaalde manier reageert of welke emoties meespelen.

Praten zorgt ook voor steun, troost en begrip. Gesprekken voeren met elkaar over wat er gebeurt, de twijfels en vragen, wat je denkt en wat je voelt.

En dóen, samen of alleen, kan verbindend werken. Het geeft ruimte aan wat je voelt en maakt dat je je minder machteloos voelt. Foto’s kijken, herinneringsboek maken, wandelen, of naar een terras om wat te drinken, met je lievelingstaart erbij.

Ik ga met mijn vader naar buiten. Naar de haven, omdat ik weet dat hij daar zoveel uren heeft doorgebracht en kan genieten van de boten, de lucht van de zee vermengd met olie en we gaan wat drinken op een terras. Ik zie hem ontspannen en hij vertelt over vroeger. Wat fijn, hij voelt weer heel dichtbij.

Via Alzheimer Nederland http://www.alzheimer-nederland.nl vind je meer informatie.

Geef je op voor de Masterclass over levend verlies op 18 november 2022, meer informatie via www.gripopverlies.nl/masterclass

Ook interessant voor jou

Manu Keirse: ‘De dood laat ons bewuster leven’ (deel 2)

Lees verder

Manu Keirse: ‘Geef mensen meer verantwoordelijkheid’ (deel 1)

Lees verder

Ervaringen

‘Ik krijg nu sneller en beter inzicht in de gevolgen van een verlies voor iemand. Hierdoor kan ik gerichter steun bieden.’

- Jolanda, rouwbegeleider

‘Door te weten wat er allemaal bij rouwen hoort, was ik in staat de goede dingen te gaan doen, dat gaf me rust en energie.’

- Sanne

‘We dreigden uit elkaar te groeien omdat we ieder anders omgingen met ons verdriet. Gelukkig hielp deze praktische aanpak ons.’

- Hugo en Karin

Lees mijn nieuwe e-book!

Tijd voor verandering?
Mijn gratis nieuwe e-book is binnenkort beschikbaar.

Enkele opdrachtgevers