“Wat zal mijn collega daar van denken, dat ik nu buiten loop tijdens mijn pauze of een telefoongesprek? Of dat ik vanaf 16 uur niet meer online was?” Ken je ze, die stemmetjes?

Nu we langere tijd thuis werken, hoor ik van veel mensen dat het lastig blijkt om pauzes te nemen. De grens tussen werktijd en privé tijd vervaagt. Overdag help je een kind met huiswerk en in de avond voel je je soms gedwongen een mail direct te beantwoorden die je binnen ziet komen. Tijdens je werkdag even naar buiten? Dat kan toch niet, gewoon onder werktijd wandelen?

Gevolg is een sluimerend schuldgevoel, waardoor je soms iets niet doet of juist wel doet. Tegen je eigen gevoel of behoefte in. Ik kan tegen je zeggen dat het niet nodig dat je je schuldig voelt,  maar helaas laat dit gevoel zich niet zomaar opzij zetten. Dat komt omdat het best ingewikkeld is, dat schuldgevoel. Het kan door diverse oorzaken ontstaan en die zitten vaak diep geworteld in je karakter of gedrag. En we weten allemaal hoe moeilijk het is om gedrag te veranderen! Bovendien zijn het niet allemaal “slechte eigenschappen” die er aan ten grondslag liggen.

Hoe ontstaat dit schuldgevoel?

• Het komt voor een deel voort uit sociaal gedrag: je wilt geaccepteerd worden door je omgeving
• Je bent erg gericht op samenwerking en wilt niet buiten de groep vallen
• Het geeft aan dat je empathie bezit, je verplaatst je in de ander en de gevolgen van jouw gedrag voor de ander.
• Je hebt een sterke moraal
• Je hebt het gevoel dat je iets doet dat niet binnen de normen of afspraken valt.
• Je kijkt naar het half uur dat je eerder stopt en vergeet dat andere half uur dat je een andere dag langer gewerkt hebt.

Vraag jezelf eens af of één van onderstaande aspecten bij jou meespelen:

• Jezelf wegcijferen
• Lastig besluiten kunnen nemen
• Meer met de ander bezig zijn dan met jezelf
• Zelfkritiek, oordelen over jezelf
• Nadruk op presteren, behalen van successen
• Jezelf iets kunnen gunnen
• Een gever zijn, en lastig kunnen nemen of ontvangen.
• Altijd nuttig bezig móeten zijn
• Ja, dat woord "moeten", hoe vaak gebruik jij dat?

Hoe kan je er minder last van hebben?

• Weg met dat kritische stemmetje, laat dat engeltje het nu eens winnen van dat duiveltje! Oftewel: Minder zelfkritiek, meer zelfcompassie. Kritiek maakt dat je in een neerwaartse spiraal komt en als je mild bent voor jezelf, gebeurt juist het tegenovergestelde.
• Wat zou je tegen een vriend of vriendin zeggen in dezelfde situatie? Vaak iets veel aardigers!

-->Praat erover! Check bij de ander (leidinggevende of collega) of die persoon er ook zo over denkt. Bijvoorbeeld over pauzes nemen, hoe staat je leidinggevende daar tegenover in deze tijd van thuiswerken? Op deze manier kom je er achter of deze gedachte alleen in jouw hoofd zit, of dat een ander hier ook een mening over heeft. En laat die collega die in de avond een mail stuurt, weten dat jij niet ’s-avonds werkt. Dan kan je verwachtingen met elkaar afstemmen.

• Voorbeeldgedrag van leidinggevenden kan grote invloed hebben! Hoe zit dat bij jouw organisatie? 
• Voordat je een vraag beantwoordt, vraag jezelf dan af: “Als ik ja zeg tegen jou, zeg ik dan nee tegen mijzelf?”
• Realiseer je dat 6 uur thuiswerken gelijk staat aan 8 uur werken op kantoor.
• Vervang het woord “moeten” eens in “willen”.
• Pauze en “eigen tijd” staan niet gelijk aan “Niks doen”, je bent namelijk aan het opladen!

• Zorg voor een echte werkplek, of ruim je laptop op, haal de mail van je mobiel, zodat je buiten werktijd niet de neiging krijgt mails te beantwoorden. (voor sommigen is dit geen probleem, maar als je merkt dat dit bij jou zorgt voor continu “aan staan”, dan is het een optie om te doen.)

Help dat engeltje

Indien je iets herkent uit de voorbeelden die hierboven genoemd worden, dan kan het je helpen om daarmee aan de slag te gaan. Dat kritische stemmetje is niet zomaar weg. En het heeft ook tijd nodig om jezelf minstens net zo belangrijk te vinden als de ander. Bespreek het eens met een collega, partner of coach, vraag hulp om dit te gaan veranderen. Dan zal niet alleen je schuldgevoel minder worden, maar je gaat ook beter zorgen voor jezelf en daar is iedereen blij mee, ook je werkgever!

Schuldgevoel heeft te maken met liefde en verantwoordelijkheid. Je verantwoordelijk voelen, voor je werk of voor een ander. 
Er is een verschil tussen je schuldig vóelen en schuldig zìjn.  Neem dus gerust ook de verantwoordelijkheid voor jezelf!